Gwasanaethau Ymgynghori a Chynghori
Ymweliadau safle
Gall ein Swyddog Lleoedd Lleol ar gyfer Nature gwrdd â chi ar y safle ac ymweld â’ch holl fannau gwyrdd. Tra ar y safle, gallwn edrych ar yr ecoleg bresennol ac ystyried sut y gallech wella cawell ac adfer bioamrywiaeth trwy wneud newidiadau bach neu gychwyn ar brosiect mwy. Yn dilyn ymweliad safle, byddwch yn derbyn adroddiad cynhwysfawr gyda syniadau ymarferol a chyngor ar sut y gallwch symud ymlaen â’ch cynlluniau Bioamrywiaeth. Mewn rhai achosion, dim ond newidiadau bach sydd eu hangen i gael effaith fawr. Rwy’n gweithio ochr yn ochr â’r Partneriaethau Natur Lleol ym mhob ardal, yn ogystal â thimau ecoleg y Sir i ystyried yr holl opsiynau sydd ar gael i chi.
Enghraifft o Adroddiad Ymweliad Safle
Cyngor a chymorth
Mae’r tîm bioamrywiaeth yma i ddarparu cymorth arbenigol i’ch cyngor ar faterion bioamrywiaeth ac ecoleg. Rydym yn eiriol drosoch mewn gwahanol fforymau ac rydym yma i helpu chi cyflawni eich cynlluniau bioamrywiaeth.
Adnoddau Bioamrywiaeth
Gallem ddarparu cymorth arbenigol am gynlluniau plannu, sut i ddewis y planhigion gorau, chreu cynefinoedd, a rheolaeth tir.
Cyngor plannu (pdfs)
Creu cynefinoedd (pdfs)
Newidiadau i arferion torri gwair
Mae Llywodraeth Cymru a’r Cenhedloedd Unedig wedi cyhoeddi Argyfwng Natur!
Collwyd canran rhyfeddol o 97% o ddolydd blodau gwyllt Cymru yn yr 80 mlynedd diwethaf; yn bennaf oherwydd newidiadau yn y ffordd y defnyddir tir a chodi tai. Mae ein rhywogaethau peillio hollbwysig fel Gloÿnnod Byw, Gwyfynod, Gwenyn a Phryfed Hofran yn parhau i leihau bob blwyddyn, ac mae llawer o rywogaethau’n mynd yn ddarfodedig neu mor brin fel eu bod ar fin darfod. Mae angen i bob un ohonom weithredu yn awr i greu, gwella, ac adfer cynefinoedd a darparu porthiant i’r peillwyr allweddol hyn, anifeiliaid di-asgwrn cefn a’r bywyd gwyllt sy’n dibynnu arnynt. (Sefyllfa Natur Cymru 2023)
Y newyddion da yw mai un o’r ffyrdd symlaf a mwyaf effeithiol ichi fel cyngor lleol i gynyddu bioamrywiaeth a helpu gwneud ecosystemau yn fwy gwydn yw torri gwair yn llai aml ar y tir rydych yn ei reoli. Os ydych yn berchen ar/yn rheoli darnau o dir glas, dylech ystyried trafod newidiadau gyda’ch contractwyr neu dimau cynnal a chadw tiroedd. Gallech hefyd ofyn am newid arferion torri gwair ar unrhyw dir a reolir gan yr Awdurdod Lleol yn eich ardal.
Gallai’r ardaloedd gynnwys:
- Caeau a pharciau hamdden
- Mynwentydd
- Ymylon ffyrdd
- Parciau chwarae
- Unrhyw lecynnau amwynder
Mae sawl newid y gellir eu gwneud, ac efallai y bydd rhai’n golygu defnyddio peiriannau gwahanol, ond gall rhai fod yn syml iawn. Pa newidiadau bynnag a wnewch, mae’n hollbwysig cael cyfathrebu clir rhwng budd-ddeiliaid. Awgrymir yn gryf eich bod yn defnyddio arwyddion i sicrhau bod hyn yn digwydd. Mae adnoddau rhad ac am ddim ar gael gan ymgyrch ‘Iddyn Nhw’ Llywodraeth Cymru.
Ar gyfer tir y mae eich Cyngor yn ei reoli:
Gallai newidiadau posib gynnwys:
- Defnyddio peiriannau Torri & Chasglu yn hytrach na Thorri & Gadael neu Dorri & Gollwng ond heb newid amserlenni torri gwair – mae hyn yn cael gwared ar yr holl doriadau; mae’n lleihau’r maetholion yn y pridd sy’n hanfodol ar gyfer arafu tyfiant gweiriau bras a chyflymu tyfiant blodau gwyllt hollbwysig rhwng toriadau.
- Codi’r uchder torri / Torri’n llai aml – Mae hyn yn caniatáu i rywogaethau tyfu’n isel fel y Feddyges Las, Heboglys, Llysiau Llywelyn ac Arian Gwynion flodeuo; gan gynhyrchu neithdar a phaill hollbwysig.
- Mynd ati’n fwriadol i reoli safle neu rannau o safle ar gyfer bioamrywiaeth trwy leihau’r torri i unwaith, dwywaith neu 3 gwaith y flwyddyn – mae hyn yn caniatáu i’r llecynnau porfa adfer eu hunain yn naturiol a denu mwy o rywogaethau amrywiol, a chael yr effaith fwyaf bosib ar fioamrywiaeth a gwytnwch ecosystemau:
- Torri ar uchder isel unwaith y flwyddyn ym mis Mawrth
- Torri ar uchder isel ddwywaith y flwyddyn ym mis Mawrth ac ym mis Awst/Medi
- Torri ar uchder isel ddwywaith y flwyddyn ym mis Mawrth ac ym mis Awst/Medi a thoriad ychwanegol ynghanol Gorffennaf
- Mae amrywiaeth yn allweddol er mwyn cael yr effaith fwyaf bosib ar fioamrywiaeth felly mae torri llwybrau trwy safleoedd a thorri ymylon llwybrau cerdded, palmentydd, arwyddion ac o gwmpas meinciau ac ati yn llesol i fywyd gwyllt a phobl.
- Mae ychwanegu arwyddion ar eich safleoedd a lledu ymwybyddiaeth yn gallu helpu dangos bwriadau’r newidiadau torri gwair a dangos yr effaith bosib ar fioamrywiaeth.
Ar gyfer tir y mae’r Awdurdod Lleol yn ei reoli:
- Gallwch gysylltu â’ch Partneriaeth Natur Leol a/neu’r adran gwasanaethau stryd berthnasol i ofyn am newid arferion torri gwair yn eich ward/ardal
- Gofynnwch i’ch Cynghorydd/wyr Sir gefnogi unrhyw gais i newid arferion torri gwair.
- Gofynnwch i’r trigolion gefnogi unrhyw gais i newid arferion torri gwair.
Ar gyfer pawb:
Cymryd rhan yn ‘Mai Di-dor’ ond ei ymestyn i ‘Blodau Mehefin’ – mae Mai a Mehefin yn fisoedd hollbwysig ar gyfer amrywiaeth blodeuol a gall gadael i flodau gwyllt flodeuo a thyfu gefnogi peillwyr a bywyd gwyllt eraill fel ymlusgiaid, amffibiaid, adar a mamaliaid bychain.
Ceisiwch gael eich cymuned leol i gymryd rhan yn eu gerddi a’u tiroedd eu hunain.
Os hoffech gael gwybod mwy am newid arferion torri gwair er budd bioamrywiaeth fel rhan o’ch Cynllun Gweithredu Bioamrywiaeth, mae croeso ichi gysylltu â Rachel Carter i drefnu ymgynghoriad.
Pecyn Cymorth ‘Iddyn Nhw’
Os yw eich Cyngor yn rheoli safleoedd ar gyfer bioamrywiaeth, gallwch lawr lwytho adnoddau rhad ac am ddim o Becyn Cymorth ‘Iddyn Nhw’ Llywodraeth Cymru‘.
Mae’n cynnwys arwyddion, posteri, taflenni amrywiol a deunyddiau hysbysfwrdd y gellir eu haddasu gyda negeseuon, logos a gwybodaeth gyswllt eich Cyngor chi. Gallwch hefyd lawr lwytho’r ‘Pecyn Adnoddau Addysgol’ i’w ddefnyddio gydag ysgolion lleol neu wirfoddolwyr.
Os ydych angen unrhyw help neu gymorth i ddefnyddio’r adnoddau hyn, cofiwch gysylltu â’r tîm bioamrywiaeth yn Un Llais Cymru.
Efallai y bydd arian ar gael i gynghorau llai i dalu am gost cynhyrchu arwyddion ‘Iddyn Nhw’, cysylltwch â ni i gael mwy o wybodaeth.
Wythnos Natur Cymru 2025
Cynhaliwyd digwyddiadau gan Un Llais Cymru i ddathlu Wythnos Natur Cymru 2025.
Cliciwch ar y digwyddiad am ragor o wybodaeth:
Ymweliad â Chymunedol Stryd Y Ddôl – Pontypridd
Taith Meithrinfa arbennigol blodau gwyllt Celtic Wildflowers – Abertawe
Taith Meithrinfa Blodau gwyllt a Goed Sir Ddinbych – Llanelwy
Dogfennau Cyfarwyddyd
Canllaw Gweithredu Adfer Natur
Dogfen i helpu cynghorau i ddeall egwyddorion sylfaenol bioamrywiaeth gyda strwythur syml yn seiliedig ar 5 Colofn Gweithredu Natur, y gellir eu cymhwyso mewn gwahanol leoliadau i adfer, creu a gwella bioamrywiaeth a chyflawni eu dyletswydd Adran 6. Mae’r ddogfen hon yn ategu’r modiwl hyfforddi newydd. Cynhyrchwyd mewn partneriaeth â Cynnal Cymru.
Arweiniad llachar a lliwgar gyda llawer o awgrymiadau defnyddiol ar sefydlu menter gerddi cymunedol o bob maint. Mae’r dudalen flaen yn cynrychioli’r holl elfennau y gellid eu cynnwys i gyfuno tyfu bwyd a bioamrywiaeth. Cynhyrchwyd mewn partneriaeth â ‘Social Farms & Gardens’.
Bioamrywiaeth a Chynllunio
Dogfen ganllaw ddifyr ac ymarferol i helpu Cynghorau/Pwyllgorau Cynllunio i edrych ar geisiadau cynllunio gyda bioamrywiaeth mewn golwg. Bydd hyn yn helpu cynghorau i ddeall y ddeddfwriaeth sydd ar waith a sut mae’r Cynghorau Tref a Chymuned yn rhan o’r broses. Cynhyrchwyd mewn partneriaeth ag ‘In Our Nature’.